امروزه، زندگی ماشینی بشر با ایجاد فقر حرکتی و همچنین وضعیت‌های بدنی نامناسب و ضعف عضلانی، باعث تهدید وضعیت بدنی و سلامت افراد جامعه شده است.

وضعیت بدنی ما دستخوش تغییرات در عوامل متعددی نظیر: سن، نوع تفریحات، عوامل ساختاری، عوامل عاطفی و روانی جامعه و فرهنگ و در نهایت شغل افراد قرار می‌گیرد و سبب بروز ناهنجاری‌های وضعیتی می شوند.

عارضه هایپرکایفوزیس, یکی از رایج ترین ناهنجاری های وضعیتی و از علل مهم تاثیرگذار بر پاتولوژی یک چهارم فوقانی بدن می باشد. به قوس ناحیه ی پشتی ستون فقرات در حالت طبیعی، کایفوز می گویند. افزایش میزان زاویه این قوس ناهنجاری محسوب می شود و به آن هایپرکایفوزیس، گوژ پشتی یا قوز می گویند.

این ناهنجاری می تواند ناشی از بیماری های تخریب کننده ی ستون فقرات ( مانند آرتریت)، مشکلات تکاملی ستون فقرات، استئوپروز همراه شکستگی فشاری مهره ها و آسیب های دیگر ستون فقرات باشد.

این عارضه ، از یک طرف با کوتاهی و سفتی گروهی از عضلات شامل سینه ای کوچک و بزرگ، ذوزنقه فوقانی، بین دنده ای، بالا برنده کتف، جناغی چنبری پستانی و از طرفی دیگر، با کشیدگی و ضعف گروهی دیگر از عضلات که شامل ذوزنقه میانی و تحتانی، دندانه ای قدامی و متوازی الاضلاع همراه می باشد.

همچنین مطالعات نشان داده است که درجه کایفوز با افزایش سن بیشتر می شود و سرعت افزایش آن در زنان بیشتر از مردان می باشد. کایفوز شامل دو تقسیم بندی کلی می باشد:

1-کایفوز وضعیتی 2-  کایفوز ساختاری

کایفوز وضعیتی در اثر اتخاذ وضعیت بدنی نامناسب بوجود می‌آید و شایع ترین نوع کایفوز می باشد و با اصلاح عدم تعادل عضلانی بوجود آمده برطرف می شود. کایفوز ساختاری به وسیله عواملی مانند ناهنجاری های موجود در استخوان ها، دیسک‌های بین مهره‌ای، اعصاب، لیگامنتها یا عضلات بوجود می‌آید.در این افراد باید از مداخلات پزشکی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری استفاده کرد .

عوارض و علایم کایفوز:

عوارض ناشی از کایفوز به دو دسته عوارض ظاهری و فیزیولوژیک تقسیم می شود که بسته به علت و شدت عارضه یک سری از عوارض زیر ظاهر می شود. ولی معمولا در مراحل اولیه این عارضه علامت خاصی به غیر از خستگی و یا دردهای خفیف و مزمن در ناحیه پشتی ستون فقرات وجود ندارد.

عوارض و علائم ظاهری:

سر و گردن جلو آمده و قوس گردنی کاهش می یابد.

 چانه به سینه نزدیک می شود.

 شانه از سمت جلو به هم نزدیک می شوند و ظاهری گرد پیدا می کنند.

تحدب مهره ها در ناحیه پشت بیشتر می شود.

قفسه سینه تنگ و عضلات مربوط به آن کوتاه و ضعیف می شوند.

عضلات پشتی کشیده و شل می شوند.

انعطاف پذیری در حرکات چرخشی ستون فقرات کاهش می یابد.

تحرک مفصل شانه کاهش می یابد.

بروز خستگی مزمن و بسته به شدت عارضه درد وجود دارد.

همچنین می تواند روی میزان لوردوز کمری تاثیر بگذارد.

سفتی و خشکی در ستون فقرات، ضعف در عضلات شکم و سفتی عضلات همسترینگ بوجود می‌آید.

عوارض و علائم فیزیولوژیک:

بین عضلات شکم و دیافراگم همکاری مستقیم وجود دارد. در نتیجه به دنبال ضعف عضلات شکم، دیافراگم دچار کم کاری شده و اختلالاتی در وظایف آن به وجود می آید. در میزان حجم های ریوی تغییراتی ایجاد می شود و هرچه عارضه شدید تر باشد، مشکلات تنفسی ناشی از آن بیشتر خواهد بود. کاهش قدرت عضلات ، تغییر شکل جسم مهره، کاهش حرکت و پوکی استخوان از دیگر عوارض می باشد. برای اصلاح این ناهنجاری در صورتی که به صورت وضعیتی به وجود آمده باشد می توان از رویکرد NASM برای حل این مشکل استفاده کرد که توسط متخصص حرکات اصلاحی تجویز می شود.

رویکرد NASM در اصلاح وضعیت هایپرکایفوزیس شامل چهار مرحله ی زیر می باشد

• در این رویکرد اولین مرحله در اصلاح وضعیت هایپر کایفوزیس، رهاسازی نیام عضله با استفاده از فوم رولر و یا توپ ماساژ می باشد.
• مرحله دوم شامل کشش عضلات کوتاه شده در این ناهنجاری می باشد.
• مرحله سوم به تقویت عضلات ضعیف در این وضعیت می پردازد
• آخرین مرحله از این برنامه، انجام تمرینات انسجامی به منظور یکپارچگی در برنامه می باشد

مهلا رمضانی

(دکترای تخصصی حرکات اصلاحی و آسیب شناسی ورزشی)